Η χαμένη αρχαία πόλη των αλιέωνΝέους δρόμους στην έρευνα για το παρελθόν και την πρώτη κατοίκηση του Σταυρού Θεσσαλονίκης ανοίγουν τα εντυπωσιακά ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Oι ιστορικές πηγές δεν ήταν τόσο γενναιόδωρες με την περιοχή όσο η φύση, με αποτέλεσμα ελάχιστα πράγματα να είναι γνωστά για το μακρινό παρελθόν της. Τα νέα στοιχεία όμως ενισχύουν τις υποθέσεις των αρχαιολόγων ότι βαθιά στο έδαφός της κρύβεται μια άγνωστη πόλη της αρχαιότητας.
.
......
Η ανασκαφή σε οικόπεδο που πραγματοποιήθηκε τους περασμένους μήνες με την ευκαιρία οικοδομικών εργασιών για την ανέγερση κατοικιών αποκάλυψε τμήμα νεκροταφείου της υστερορωμαϊκής περιόδου και παράλληλα πλήθος κινητών ευρημάτων, πολλά από τα οποία είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα. Oμως, αυτό που ξάφνιασε τους υπεύθυνους αρχαιολόγους ήταν ένα διαφορετικό αν και στα μάτια των μη ειδικών «ταπεινό» εύρημα, το τμήμα ενός πήλινου αγωγού ύδρευσης.
......
......
Τι απέγινε ο χαμένος αυτός οικισμός; Ενδεχομένως θάφτηκε κάτω από επιχώσεις, καθώς η περιοχή μέχρι και τα πρόσφατα χρόνια έχει υποστεί αρκετές φορές τη μανία των φυσικών φαινομένων (πλημμύρες κ.λπ.). Oι ιστορικοί της αρχαιότητας παρέχουν πάντως ελάχιστες πληροφορίες που θα αποδεικνύονταν χρήσιμες για τους αρχαιολόγους ως προς την ταύτιση του χαμένου οικισμού. Κάποιες πηγές αναφέρουν πάντως ότι υπήρχε στην περιοχή Ιερό Αρτεμίσιο που παραπέμπει στη λατρεία της θεάς Αρτέμιδος. «Η ευρύτερη περιοχή έχει έντονο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, καθώς είναι γνωστές στην υπηρεσία μας θέσεις διάφορων ιστορικών περιόδων. Η μορφολογία της περιοχής βοηθάει ιδιαίτερα σ΄ αυτό, καθώς αποτελείται από χαμηλούς λόφους που διακόπτονται από ρέματα και από τη μια πλευρά περιορίζονται από υψηλότερους ορεινούς όγκους, ενώ από την άλλη έχουν άνοιγμα προς τη θάλασσα, εξηγούν οι υπεύθυνοι αρχαιολόγοι.
Το νεκροταφείο
Κατά τη διάρκεια των ετών 2001 - 2002 στην περιοχή του Σταυρού είχε εντοπιστεί για πρώτη φορά, στο πλαίσιο και πάλι της ανέγερσης κατοικιών, τμήμα νεκροταφείου της υστερορωμαϊκής περιόδου. Τη φετινή χρονιά πραγματοποιήθηκε η ανασκαφική έρευνα από τους αρχαιολόγους Κ. Σισμανίδη και Μ. Βιολατζή στο μισό τμήμα οικοπέδου, το υπόλοιπο τμήμα του οποίου είχε ερευνηθεί για πρώτη φορά το 2005.
Η θέση του νεκροταφείου εντοπίζεται πάνω από το σύγχρονο οικισμό του Σταυρού, στα όρια με τον Ανω Σταυρό. Το τμήμα του νεκροταφείου που έχει ανασκαφεί αριθμεί 65 τάφους, που, αν και εντοπίστηκαν σχετικά ψηλά (μόλις 30 εκατοστά με ένα μέτρο από την επιφάνεια), είναι ασύλητοι. Το 1/3 των τάφων είναι βρεφικοί ή παιδικοί και διακρίνονται κυρίως εξαιτίας του μεγέθους τους, καθώς κατά κανόνα τα λείψανα είναι πενιχρά.
......
Oι περισσότεροι τάφοι είναι ατομικοί, ενώ υπάρχουν και δύο περιπτώσεις διπλού ενταφιασμού - στη μία περίπτωση το άγνωστό μας ζευγάρι της αρχαιότητας είναι θαμμένο αντικριστά, με τα δύο σώματα σχεδόν αγκαλιασμένα. Δεν εντοπίστηκαν ταφές με καύση, ενώ τα πολλά σιδερένια καρφιά μαρτυρούν την ύπαρξη ξύλινων κιβωτίων.
Τα κτερίσματα
Τα κτερίσματα που εντοπίστηκαν στο εσωτερικό των τάφων είναι κυρίως πήλινα ή γυάλινα αγγεία. Από τα πήλινα ξεχωρίζουν η μεγάλη ποικιλία από οινοχόες, καθώς και οι πήλινοι λύχνοι που φέρουν ανάγλυφες παραστάσεις. Βρέθηκαν επίσης αρκετά κύπελλα και πινάκια. Από τους κτιστούς κιβωτιόσχημους τάφους οι αρχαιολόγοι κατάφεραν να εντοπίσουν ένα μικρό αριθμό ακέραιων γυάλινων ωοκέλυφων αγγείων - μυροδοχείων, με επιμήκη λαιμό και κωνικό ή σφαιρικό σώμα.
Στις γυναικείες ταφές η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε πλήθος κτερισμάτων: χρυσά, ασημένια και χάλκινα κοσμήματα, μεταξύ των οποίων περίτεχνα ενώτια, βραχιόλια και δαχτυλίδια. Σε κάποια από τα δαχτυλίδια αναγράφεται το όνομα της νεκρής (Ιουλία), ενώ άλλα φέρουν παραστάσεις πτηνών ή κάποια ημιπολύτιμη ή γυάλινη πέτρα. Επίσης μεγάλη είναι η ποικιλία από γυάλινες χάντρες, οι οποίες προέρχονται κατά πάσα πιθανότητα από περιδέραια.
......
Oι αλιείς
Σημαντικά ευρήματα αποτελούν τα τμήματα τριών μαρμάρινων επιτύμβιων στηλών που χρησιμοποιήθηκαν στις καλύψεις δύο τάφων. Στην πρώτη από τις δύο που εντοπίστηκαν σε παιδική ταφή διακρίνεται η ανάγλυφη παράσταση μιας οικογένειας τεσσάρων ατόμων με αδρά χαρακτηριστικά, ενώ στη δεύτερη εμφανίζεται μία προτομή και τμήμα επιγραφής.
Στη διπλή ταφή εντοπίστηκε τμήμα επιτύμβιας στήλης με παράσταση δύο αλιέων (συνηθισμένη επαγγελματική ασχολία των κατοίκων της περιοχής μέχρι και τη σύγχρονη περίοδο) που έφερε και επιγραφή στο πλαϊνό τμήμα, η οποία δεν έχει ακόμη διαβαστεί από τους αρχαιολόγους.
.
.
Λόγω του μεγάλου όγκου του κειμένου, σας δίνουμε το link για να το διαβάσετε όπως ακριβώς γράφτηκε.
http://www.agelioforos.gr/archive/article.asp?date=3/9/2008&page=9
.
(Οι φωτογραφίες των ευρημάτων, είναι πραγματικές)
.
.
Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2009
